مطالعه ارتباط بین آموزش مودیان مالیاتی و اثربخشی اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام و ارائه راهکارهای جهت بهبود آن با رویکرد فازی AHP
قسمتی از متن پایان نامه :
2-2- بخش اول: مبانی نظری پژوهش
2-2-1- مالیات
کلمه مالیات مأخوذ از عربی به معنی باج، خراج و پول‌هایی می باشد که مأمورین وزارت دارایی به موجب قانون از مردم می‌گیرند (عمید، 1365). مالیات عبارت می باشد از سهمی که به موجب اصل تعاون ملی و طبق مقررات موضوعه هر یک از افراد کشور موظف می باشد از درآمد یا دارایی خود به مقصود تأمین هزینه‌های عمومی و حفظ منافع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور بر حسب توانایی و استطاعت مالی خود به خزانه دولت بپردازد (رزاقی، 1375). از نظر بعضی صاحب‌نظران مالیات مبلغی می باشد که دولت از اشخاص، شرکت‌ها و مؤسسات بر اساس قانون برای تقویت عمومی حکومت و تأمین مخارج عامه دریافت می‌دارد. افزون بر خصلت اجباری بودن؛ یک خصوصیت بارز دیگر مالیات این می باشد که ارتباط صحیح دوطرفه یا متناسبی میان اندازه مالیات دریافتی و ارزش خدمات عمومی – که مالیات‌دهندگان از آن برخوردار می شوند هست (عرب مازیار، 1376). اهمیت مالیات تنها بعد کارایی آن برای دولت نیست؛ بلکه آثار و فشارهای ناشی از آن؛ عادلانه و یا ناعادلانه بودن آن، تأثیر آن بر کارایی اقتصادی، ایجاد انگیزه منفی و یا مثبت برای فعالیت‌های گوناگون و امثال آن نیز مورد توجه خاص می باشد (دادگر، 1378)
2-2-2- انواع نظام‌های مالیاتی
در فرهنگ مالیاتی، مالیاتی را که توسط دولت از مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات از طریق تولیدکنندگان آن‌ها دریافت می گردد، مالیات غیرمستقیم می‌نامند. مالیات‌های غیرمستقیم در ایران به گونه کلی شامل مالیات بر واردات (حقوق گمرکی، سود بازرگانی، حق ثبت و سفارش کالا و …) و مالیات بر مصرف و فروش (مالیات فرآورده‌های نفتی، مالیات بر فروش نوشابه، دخانیات، مالیات اتومبیل و …) می گردد در یک تعریف کلی؛ مالیات غیرمستقیم بر فروش کالایی خاص را مالیات بر مصرف گویند. مالیات بر مصرف ممکن می باشد به صورت مبلغی معین از هر واحد یا به نسبت درصد معینی از قیمت اخذ گردد. مالیات بر معاملات بازار را که به هنگام فروش یک کالا از طریق تولیدکننده یا فروشنده، از مصرف‌کننده دریافت می گردد، مالیات بر فروش می‌نامند. در کنار مالیات‌های عمومی بر فروش یا مصرف، مالیات‌های انتخابی بر مصرف بعضی از کالاهای رایج می باشد؛ از اهداف وضع مالیات بر مصرف و فروش می‌توان به توسعه محصولات داخلی، جلوگیری از افزایش واردات بعضی از اقلام و جهت بخشیدن به الگوی مصرف جامعه نام برد؛ اما مهم‌ترین هدف آن کسب درآمد برای دولت می باشد. از آنجا که این نوع مالیات می‌تواند جنبه انتخابی داشته باشد، برای رسیدن به هدف تخصیص بهینه منابع می‌تواند بسیار مؤثر واقع گردد. مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر فروش چند مرحله‌ای می باشد که خرید کالاها و خدمات واسطه‌ای را از پرداخت مالیات معاف می‌سازد. به بیانی دیگر، مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر قیمت فروش می باشد که در واقع بار مالیاتی آن بر دوش مصرف‌کنندگان نهایی بوده و این مالیات بر اساس درصدی از ارزش افزوده در هر مرحله‌ای از تولید اخذ می گردد. ارزش افزوده نیز برابر با تفاوت میان فروش بنگاه و هزینه‌های خرید کالاها و خدمات خریداری‌شده از بنگاه‌های دیگر می باشد. با تعریف ارزش افزوده مشخص می گردد که مالیات بر ارزش افزوده برابر مالیات بر محصول ناخالص داخلی می باشد. بدین ترتیب پایه مالیات بر ارزش افزوده برابر کل درآمد حاصل از فروش، منهای هزینه خرید عوامل تولید از سایر بنگاه‌ها می باشد. مالیات مستقیم به گونه کلی شامل مالیات بر حقوق و دستمزد و مالیات بر سود شرکت‌ها می باشد. که در این نوع مالیات، درصدی از حقوق و دستمزد و یا سود خالص شرکت‌ها به عنوان مالیات دریافت می گردد (مجتهد و احمدیان، 1386).
سوالات یا اهداف پایان نامه :
سؤالات پژوهش:
سؤال اصلی:
- آیا بین آموزش مؤدیان مالیاتی استان ایلام و اثربخشی مالیات بر ارزش افزوده ارتباط مثبت و معناداری هست؟
سؤالات فرعی:
- آیا مطالعه و شناخت عواملی که باعث بهبود اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام می گردد، امکان‌پذیر می باشد؟
- آیا مطالعه و شناخت عواملی که باعث بهبود آموزش مؤدیان مالیاتی استان ایلام خواهد گردید، امکان‌پذیر می باشد؟
- آیا شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر در کیفیت آموزش مؤدیان و اثربخشی اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام، امکان‌پذیر می باشد؟
